Ethisch en solidair bankieren wint traag maar zeker terrein in België. Dat is ook de banken niet ontgaan. Veel van hen bieden nu ethische beleggingsfondsen aan. Isabelle Philippe, Managing Director bij Crédal belicht de impact van dergelijke initiatieven in een interview met TopCompare. “Winstgevendheid is nog steeds het belangrijkste voor banken. Dat is niet veranderd. Zelfs nu er meer aandacht is voor het ethische zijn de meeste banken in essentie niet filantropischer geworden.”
Wat is Crédal juist?
“Crédal is een coöperatie die sociale en financiële uitsluiting wil bestrijden. Crédal stelt traditionele financieringsmiddelen, zoals beleggingen en krediet, ter beschikking van een sociaal doel. Crédal wil mensen die moeilijk toegang hebben tot een krediet op die manier helpen om alsnog hun sociaal-economische toekomst in eigen handen te nemen en een levensproject te realiseren. We financieren de sociale economie ook via verenigingen en bedrijven met een sociaal doel die dagelijks werken met uitgesloten en kwetsbare mensen.”
“Crédal biedt een vorm van ethisch beleggen aan. We brengen beleggers die via een sociaal doel in de reële economie willen investeren en mensen die moeilijk toegang krijgen tot een gewoon bankkrediet samen.”
“De coöperatie is het financiële apparaat van de groep. Ze verstrekt leningen en verzamelt spaargelden van de coöperanten. De non-profitorganisaties zijn dan weer de sociale instrumenten omdat ze de klanten sociale ondersteuning bieden.”
Volgens de letter van de Belgische wet is Crédal geen bank. Is dit een sterkte of een zwakte?
“In België hebben we geen banklicentie, dus kunnen we geen spaar- of zichtrekening aanbieden. Maar we kunnen wel spaargeld ophalen bij het grote publiek. Daarenboven worden we gecontroleerd door de FSMA. We voldoen dus aan de anti-witwaswetten en alle relevante voorschriften. We zijn dus geen bank, maar een sociale organisatie die kredieten verleent.”
“Zo’n tien jaar geleden hebben we beslist om geen bank te worden, omdat we ons sociaal doel wilden behouden. Indien we een bankvergunning zouden krijgen, zouden we niet langer in staat zijn om onze sociale missie op dezelfde manier als vandaag te realiseren. Banken hebben rentabiliteitsvereisten die het moeilijk maken om een maatschappelijk doel na te streven. Daarom hebben we ervoor gekozen om een coöperatie te blijven. De microkredieten maken bijvoorbeeld een kwart van onze kredietportefeuille uit. We zouden die niet kunnen aanbieden binnen een bancair systeem. Daarenboven hebben we kunnen aantonen dat ons systeem werkt want tijdens de 35 jaar van ons bestaan is nog geen enkele belegger geld verloren. Elk jaar werd een beperkt dividend uitgekeerd en maken de beleggers een grote impact op sociaal vlak.”
“We hebben een zekere vrijheid van handelen omdat we geen bankvergunning hebben, maar dat komt met een aantal beperkingen. Zo hebben we geen toegang tot extra middelen, hoewel de sociale behoeften toenemen. Naast microkredieten bieden we kredieten tot een miljoen euro aan de vrijwilligerssector en sociale ondernemingen. Ik neem het voorbeeld van een non-profit organisatie die wil investeren in huisvesting voor daklozen. Als die organisatie meer dan een miljoen euro nodig heeft, kunnen we die niet op eigen houtje helpen. Dit kunnen we oplossen door het project te financieren samen met een andere financiële instelling, zoals Triodos. Het idee is om elkaar te versterken. Op die manier kunnen we onze klanten alsnog toegang geven tot de banksector. Dankzij onze tussenkomst is het voor de bank veel eenvoudiger om een krediet te verlenen omdat die weet dat Crédal het dossier heeft bestudeerd en het risico met de bank deelt.”
“Onze investeringen dragen weinig risico omdat wij dicht bij onze klanten staan. Daarnaast wordt een deel van onze activiteiten gedekt door publieke garantiefondsen. Fondsen van het Waals Gewest, het Brussels Gewest en het Europees Investeringsfonds dekken een groot deel van onze portefeuille van professionele microkredieten en sociale ondernemingen.”
Zie je de afgelopen jaren een verandering op vlak van ethiek in de banksector?
“De regelgeving dwingt de banken om transparanter te zijn, maar er is niet echt veel veranderd. Er is nog veel ruimte voor verbetering. Zo moeten de banken meer ethische fondsen aanbieden. Het merendeel van die fondsen bestaat uit grote bedrijven die een iets groener beleid hebben. Is dat echt ethisch? Een deel van de investeringen die de grote banken via die ethische fondsen doen is twijfelachtig. Er is ethiek en er is ethiek. Ethische fondsen zijn soms niet zo ethisch als we denken.”
“De banken willen in de eerste plaats zaken doen. Dat betekent dat klanten die geen potentieel hebben of beleggingsfondsen die niet rendabel zijn uit de boot vallen. Winstgevendheid is nog steeds het belangrijkste voor banken. Dat is niet veranderd. Zelfs nu er meer aandacht is voor het ethische zijn de meeste banken in essentie niet filantropischer geworden.”
“Ik denk dat het aan de consument is om druk op de banken te zetten. Zo is Crédal een burgerinitiatief, opgericht door burgers die hun beleggingen een sociaal doel willen geven. Op dit moment ben ik er niet zeker van dat de banken hun aanpak op vlak van ethiek gewijzigd hebben. De banken moeten transparant handelen en hun geld gebruiken om bedrijven die een sociale en duurzame toegevoegde waarde hebben te financieren in plaats van enkel oog te hebben voor speculatieve en virtuele operaties. Het is aan de klanten om een kritisch licht te schijnen op zichzelf en de banken. De banken moeten zich realiseren dat wanneer ze een rendement van ruim 10 procent realiseren dit ten koste gaat van iemand anders. Al treft ook de beleggers schuld. De banken bieden uiteindelijk producten aan die zij willen. Indien de beleggers groenere beleggingsfondsen willen, zijn de banken zo goed als verplicht om die aan te bieden.”
Wat is de impact van de coronacrisis op Crédal en jullie klanten?
“Meer dan één op de drie ondernemers in onze portefeuille vroeg ons om de betaling drie tot zes maanden uit te stellen. Voorlopig hebben we, dankzij een betalingsuitstel, nog geen hogere schuldvorderingen hoeven te melden als gevolg van de crisis. De sectoren die het meest getroffen zijn door de crisis zijn: horeca, kinderopvang, evenementen en cultuur. Deze sectoren kloppen vaak aan bij Crédal omdat ze geen kredieten krijgen bij de traditionele banken. Die zullen zelden een lening geven aan bijvoorbeeld een snackbar met weinig vermogen, ook al heeft die een goede ondernemersgeschiedenis. Banken hanteren zeer strenge criteria. Bij Cédal zullen we niet automatisch een lening weigeren op basis van de criteria die de banken hanteren. Wij analyseren een dossier alvorens een beslissing te nemen.”
“Wij beheren en volgen onze portefeuille zeer nauwkeurig op: ongeveer één op de tien aanvragen wordt aanvaard. We passen dus al een zeer belangrijke filter toe bij de toetreding. We zullen wel kredieten kunnen blijven verstrekken dankzij onder meer de extra middelen die door het Brusselse Gewest zijn toegekend. We willen de ondernemers helpen die bij ons aankloppen omdat ze nergens anders financiële hulp krijgen. Dat maakt deel uit van onze sociale missie”
“We moeten ook onze coöperanten en de duurzaamheid van Crédal beschermen. Gelukkig kunnen we een beroep doen op de garantiefondsen, zoals het Europees Investeringsfonds, die een groot deel van de eventuele verliezen dekken. In de 35 jaar van ons bestaan zijn we er dan ook in geslaagd om een vrij solide eigen vermogen op te bouwen. Daardoor kunnen we het gedeelte dat niet wordt gedekt door het garantiefonds zelf dekken. In principe zal de coöperant eventuele verliezen niet moeten opvangen. We beschikken nu over extra middelen die garant staan voor een betere dekking, maar we moeten nu meer coöperanten aantrekken om tegemoet te komen aan de talrijke financieringsaanvragen.”
“Een organisatie zoals Crédal is tijdens de coronacrisis veel belangrijker geworden omdat de banken, ondanks de garantie die ze op federaal niveau genieten, niet in staat zijn om tegemoet te komen aan de financieringsbehoeftes van de bedrijven. We spelen een maatschappelijke rol en willen ondersteuning en financiële middelen bieden om het herstel van de coronacrisis meer inclusief en duurzamer te maken.”
Hoe kan je coöperant worden bij Crédal?
“De procedure om coöperant te worden is zeer eenvoudig. Je hoeft enkel een inschrijvingsformulier in te vullen op de site van Crédal. Eenmaal ingevuld, kan je het bedrag dat je wenst te investeren op onze rekening storten. Vervolgens kunnen we je naam opnemen in het register van coöperanten van Credal. Je hebt dus recht om deel te nemen aan de Algemene Vergadering van Crédal. Die vergadering vindt één keer per jaar plaats. Elke coöperant heeft één stem, ongeacht hoeveel kapitaal hij geïnvesteerd heeft.”
“Investeren kan vanaf 10 euro. Vorig jaar werd een dividend uitgekeerd van 0,11 procent. Dat stemt overeen met de rente op het spaarboekje. Jouw inlagen worden wel niet beschermd door het depositogarantiestelsel dat spaardeposito’s beschermd tot 100.000 euro per rekening. Wie via ons investeert, belegt in aandelen, maar dat betekent niet dat er geen bescherming is ingebouwd. We lijden zeer weinig verliezen op onze kredietportefeuille omdat we onze kredietnemers ondersteunen. Onze coöperanten nemen dus weinig risico’s, zodat ook de man in de straat kan kiezen om een deel van zijn spaargeld aan Crédal toe te vertrouwen.”
