Wanneer je geld leent voor privédoeleinden moet je dit uiteraard weer terugbetalen. Als dit niet lukt, riskeer je voor lange tijd geen krediet meer te kunnen opnemen. Hier leggen we uit wat de gevolgen zijn van het niet (op tijd) aflossen van jouw leningen.
Inhoud:
Wat is de zwarte lijst van de Nationale Bank van België?
Alle kredieten die voor privédoeleinden worden afgesloten, zowel consumentenkredieten als hypothecaire leningen, worden bijgehouden door de Centrale voor Kredieten aan Particulieren (CKP) van de Nationale Bank van België. Deze lijst met informatie wordt ook wel eens het ‘positieve luik’ genoemd. Kredietgevers zijn verplicht binnen twee werkdagen de Centrale op de hoogte te brengen van een nieuwe kredietovereenkomst.
Deze Centrale wordt echter voornamelijk ingezet in de strijd tegen de overmatige schuldenlast met haar “negatieve luik”, ook wel “zwarte lijst” genoemd. Kredietgevers moeten deze centrale op de hoogte brengen over eventuele betalingsachterstanden van kredietnemers. Een plekje op deze lijst probeer je maar beter te vermijden.
Als je een krediet aangaat moet je dit immers op tijd terug betalen. Zodra je dat niet doet, moet de kredietgever je allereerst op de hoogte brengen van de achterstallige betaling. De kredietgever kan je dan informeren over de mogelijke gevolgen. Je krijgt in eerste instantie dus wel de kans een wanbetaling recht te zetten.
Zodra de wanbetalingen voldoende zwaar zijn om op de zwarte lijst te komen, zal de kredietgever echter andere maatregelen moeten nemen. De kredietgever moet de wanbetalingen dan melden bij de CKP. De melding zal vervolgens leiden tot een plek op de zogeheten zwarte lijst van de Nationale Bank.
Dat het niet om enkelingen gaat die met betalingsachterstand op hun kredieten kampen, blijkt uit de laatste cijfers. In mei 2022 telde de CKP namelijk 399.223 achterstallige kredietovereenkomsten. De gemiddelde betalingsachterstand bij een consumentenkrediet bedroeg 3.366 euro en bij een hypothecair krediet 40.232 euro.
Hoe geraak je op de zwarte lijst?
De Nationale Bank van België somt verschillende gevallen op die aanleiding geven tot de registratie van wanbetalingen bij kredietovereenkomsten. We zetten de belangrijkste hieronder op een rij:
1. Verkopen of leningen op afbetaling en financieringshuren
Hier gaat het om drie types van consumentenkrediet:
- De verkoop op afbetaling, zoals de aankoop van een tv op krediet in de elektronicawinkel die je aan de hand van vaste maandelijkse betalingen aflost.
- De lening op afbetaling, zoals de autolening afgesloten bij je bank voor de aankoop van jouw nieuwe wagen.
- De financieringshuur of leasing, zoals de leasing van jouw auto, waarbij je maandelijkse aflossingen doet.
Bij deze vormen van kredietovereenkomsten is er voornamelijk sprake van wanbetaling wanneer:
- drie maandelijkse aflossingen op hun vervaldag niet of onvolledig zijn betaald, of
- een maandelijkse aflossing gedurende drie maanden niet of onvolledig is betaald, of
- de nog te vervallen maandelijkse aflossingen onmiddellijk opeisbaar geworden zijn.
2. Kredietopeningen (bijvoorbeeld kredietkaarten)
De kredietopening is een kredietlijn waaruit je geld kan opnemen wanneer je dat nodig hebt, bijvoorbeeld via een kredietkaart of via een kaskrediet. Daarbij is er voornamelijk sprake van wanbetaling wanneer:
- het uitstaande bedrag aan kapitaal en kosten niet (volledig) wordt terugbetaald binnen drie maanden, of
- het openstaande bedrag niet (volledig) werd terugbetaald terwijl het kapitaal volledig opeisbaar is geworden, of
- het verschuldigde bedrag niet binnen de maand na het verstrijken van de nulstellingstermijn werd terugbetaald.
3. Hypothecaire kredieten
Bij woonleningen is er voornamelijk sprake van wanbetaling wanneer:
- een verschuldigd bedrag met betrekking tot een hypotheek niet of onvolledig is betaald binnen drie maanden na de vervaldag, of
- een bedrag niet of onvolledig is betaald binnen één maand na de ingebrekestelling via aangetekend schrijven.
Hoe geraak je van de zwarte lijst?
Mocht je door één van bovengenoemde of andere – minder voorkomende – gevallen op de zwarte lijst terecht zijn gekomen, dan kan je er gelukkig ook weer af geraken.
Wanneer je jouw schuld hebt geregulariseerd, moet de kredietgever dit aan de kredietcentrale melden. Je gegevens worden dan nog één jaar bewaard op de zwarte lijst. Als je er niet in slaagt om jouw schulden binnen een jaar af te betalen, dan zal je 10 jaar op de zwarte lijst blijven staan.
Het risico bestaat dat de kredietgever waarbij je schulden hebt de schuld opeisbaar stelt, waardoor je het totale krediet in één keer moet betalen.
De zwarte lijst heeft duidelijk tot bedoeling opstapelend krediet tegen te gaan. Dit om te vermijden betaling op betaling te missen en achterstallige interesten te cumuleren.
Kan je een nieuwe kredietovereenkomst sluiten als je op de zwarte lijst staat?
Als je op de zwarte lijst staat, is het onmogelijk om een nieuw krediet aan te vragen. De kredietgever moet immers de zwarte lijst consulteren en mag je geen nieuwe kredietovereenkomst toekennen als je erop staat. De openstaande schulden bij de kredietgever bij wie je schulden hebt, moet je uiteraard nog wel betalen.
Om ervoor te zorgen dat je jouw schulden terugbetaalt, kan de Nationale Bank van België een procedure instellen om beslag te leggen op je loon. Bovendien bestaat er een mogelijkheid waarbij de Nationale Bank een gerechtsdeurwaarder contacteert om beslag te leggen op jouw onroerende en roerende goederen.
De enige mogelijkheid die je dus nog rest om geld te lenen als je op de zwarte lijst staat, is geld lenen bij familie of vrienden. De vraag is alleen of dat verstandig is zolang je jouw andere kredieten niet hebt kunnen terugbetalen.
Heb je jouw schulden terugbetaald en ben je na een jaar van de zwarte lijst geschrapt? Dan kan je opnieuw een krediet aanvragen. Je kan onze vergelijkingstool gebruiken om te zien welke lening het beste bij je past.
