Nagenoeg bij alles wat je doet in ons land, ligt de fiscus op de loer. Ook wanneer je iets erft, moet je een deel van het vermogen afstaan aan de belastingdienst. Hoeveel erfbelastingen je moet betalen, is afhankelijk van de regio waar je woont en van wie je erft.
Veel mensen zetten doorgaans wat kapitaal opzij voor hun nabestaanden in het geval zij het leven laten. Ze kunnen dat onder meer doen door een testament op te stellen. Maar vergis je niet: het kapitaal of de goederen (roerend of onroerend) die je ontvangt van de erflater zijn niet volledig voor jou. De fiscus eist een deel van de koek op. Hoeveel je moet betalen, is afhankelijk het gewest waar de overledene zijn hoofdverblijfplaats had op het moment van overlijden. Ook de verwantschap met de overledene speelt een cruciale rol. We laten in dit artikel ons licht schijnen over het Vlaamse, Waalse en Brussels Hoofdstedelijke gewest.
Vlaanderen
In Vlaanderen geldt hetzelfde tarief voor roerende en onroerende goederen. De te betalen belasting wordt wel afzonderlijk berekend op het roerende enonroerende gedeelte. De erfbelasting op een woning wordt dus los gezien van hetgeen je moet betalen op bijvoorbeeld de spaardeposito’s die je ontvangt.
Vanzelfsprekend moeten partners en erfgenamen in rechte lijn (grootouders, ouders, kinderen, kleinkinderen…) de minste belastingen betalen. In dat geval gelden de volgende tarieven:
- 3 procent op de schijf tot 50.000 euro
- 9 procent op de schijf tussen 50.000,01 en 250.000 euro
- 27 procent op alles in de schijf boven 250.000 euro
In de Vlaamse erfbelasting geldt er een vermindering voor een zogenaamd bescheiden erfdeel. Erfgenamen in rechte lijn die minder dan 50.000 euro erven, genieten van een belastingvermindering. Bij een erfdeel van 12.500 euro is de vermindering zo groot, dat ze de volledige erfbelasting neutraliseert, waardoor er sprake is van een feitelijke vrijstelling. Partners en wettelijk samenwonenden betalen op de eerste 50.000 euro aan roerende goederen geen erfbelasting. Wettelijke samenwonenden betalen overigens ook geen erfbelasting op de gezinswoning. Wie feitelijk samenwoont, moet minstens 3 jaar samenwonen om van die vrijstelling te genieten. Feitelijk samenwonenden moeten minstens 1 jaar samenwonen om op de eerste 50.000 euro aan roerende goederen geen belastingen te betalen.
Wanneer broers of zussen van elkaar erven, zijn er andere tarieven en belastingschijven van toepassing. Zoals je hieronder kan opmerken, liggen de belastingtarieven in dat geval fors hoger.
- 25 procent op de schijf tot 35.000 euro
- 30 procent op de schijf tussen 35.000,01 en 75.000 euro
- 55 procent op alles in de schijf boven 75.000 euro
Het is als erflater ook mogelijk om een deel van jouw vermogen na te laten aan bijvoorbeeld een vriend of een kennis. De belastingtarieven liggen in dat geval grotendeels in lijn met wat broers en zussen verschuldigd zijn aan de fiscus.
- 25 procent op de schijf tot 35.000 euro
- 45 procent op de schijf tussen 35.000,01 en 75.000 euro
- 55 procent op alles in de schijf boven 75.000 euro
De bovenstaande regeling is voornamelijk nadelig voor de nabestaanden die geen (klein)kind of partner zijn van de erflater. Daarom heeft de Vlaamse regering in 2021 de vriendenerfenis geïntroduceerd. Daarbij hanteert de fiscus een tarief van 3 procent op een eerste schijf van 15.000 euro wanneer iemand vrienden of kennissen in zijn successieplanning wil opnemen. Het nettovoordeel voor de erfgenamen loopt daarmee op tot 3.300 euro.
Wallonië
In tegenstelling tot in Vlaanderen splits de Waalse fiscus het roerende en onroerende vermogen niet op. In het Waalse gewest wordt er ook met meer belastingschijven gewerkt dan in Vlaanderen. De Waalse fiscus hanteert bijvoorbeeld 9 belastingschijven voor een erfenis in rechte lijn. Dit zijn ze:
- 3 procent op de schijf tot 12.500 euro
- 4 procent op de schijf tussen 12.500,01 en 25.000 euro
- 5 procent op de schijf tussen 25.000,01 euro en 50.000 euro
- 7 procent op de schijf tussen 50.000,01 euro en 100.000 euro
- 10 procent op de schijf tussen 100.000,01 euro en 150.000 euro
- 14 procent op de schijf tussen 150.000,01 euro en 200.000 euro
- 18 procent op de schijf tussen 200.000,01 euro en 250.000 euro
- 24 procent op de schijf tussen 250.000,01 euro en 500.000 euro
- 30 procent op alles in de schijf boven 500.000 euro
Erfgenamen in rechte lijn, echtgenoten en wettelijke samenwoners in Wallonië betalen geen erfbelasting op de eerste schijf van 12.500 euro. Indien het nettoaandeel van de erfgenaam niet hoger is dan 125.000 euro, dan is ook de tweede schijf tot 25.000 euro vrijgesteld. Daarenboven is de gezinswoning, net zoals in Vlaanderen, vrijgesteld van van erfbelasting voor de langstlevende echtgenoot en wettelijk samenwonende partner. Voor erfgenamen in rechte lijn is een verminderd tarief van toepassing op het nettoaandeel in de gezinswoning. Hoeveel dat is, is afhankelijk van de waarde van de woning. Dat gunsttarief moet je wel uitdrukkelijk aanvragen in de aangifte.
Tussen broers en zussen gelden dan weer de volgende tarieven:
- 20 procent op de schijf tot 12.500 euro
- 25 procent op de schijf tussen 12.500,01 en 25.000 euro
- 35 procent op de schijf tussen 25.000,01 euro en 75.000 euro
- 50 procent op de schijf tussen 75.000,01 euro en 175.000 euro
- 65 procent op alles in de schijf boven 175.000 euro
Ook Wallonië werkt met een derde categorie erfgenamen. Dat zijn alle erfgenamen die geen nauwe band met de overledene hebben, waaronder nonkels, nichten, vrienden,… De Waalse belastingdienst hanteert daarbij de volgende belastingschijven:
- 25 procent op de schijf tot 12.500 euro
- 30 procent op de schijf tussen 12.500,01 en 25.000 euro
- 40 procent op de schijf tussen 25.000,01 euro en 75.000 euro
- 55 procent op de schijf tussen 75.000,01 euro en 175.000 euro
- 70 procent op alles in de schijf boven 175.000 euro
Brussel
Tot slot hebben we de Brusselse erfbelasting. De belastingdienst aldaar maakt, net zoals de Waalse evenknie, geen onderscheid tussen roerende en onroerende vermogen. Alles wordt dus als één geheel gezien. In Brussel wordt er met de volgende tarieven gewerkt voor erfgenamen in rechte lijn:
- 3 procent op de schijf tot 50.000 euro
- 8 procent op de schijf tussen 50.000,01 en 100.000 euro
- 9 procent op de schijf tussen 100.000,01 euro en 175.000 euro
- 18 procent op de schijf tussen 175.000,01 euro en 250.000 euro
- 24 procent op de schijf tussen 250.000,01 euro en 500.000 euro
- 30 procent op alles in de schijf boven 500.000 euro
Erfgenamen in rechte lijn betalen in het Brussels Hoofdstedelijk gewest geen erfbelasting op de eerste schijf van 15.000 euro. Er is eveneens sprake van een belastingvrijstelling op de gezinswoning voor gehuwden en wettelijke samenwoners. Voor de samenwonende of erfgenaam in rechte lijn kan de fiscus een verlaagd tarief toestaan.
Tussen broers en zussen gelden de volgende tarieven, die min of meer in lijn liggen met die die de Waalse fiscus hanteert:
- 20 procent op de schijf tot 12.500 euro
- 25 procent op de schijf tussen 12.500,01 en 25.000 euro
- 30 procent op de schijf tussen 25.000,01 euro en 50.000 euro
- 40 procent op de schijf tussen 50.000,01 euro en 100.000 euro
- 55 procent op de schijf tussen 100.000,01 euro en 175.000 euro
- 60 procent op de schijf tussen 175.000,01 euro en 250.000 euro
- 65 procent op alles in de schijf boven 250.000 euro
Opvallend: voor erfenissen aan mensen die geen nauwe familieband met de erflater hebben, werkt de Brusselse belastingdienst slechts met vier tarieven. En die zijn:
- 35 procent op de schijf tot 50.000 euro
- 50 procent op de schijf tussen 50.000,01 en 100.000 euro
- 60 procent op de schijf tussen 100.000,01 euro en 175.000 euro
- 70 procent op alles in de schijf boven 175.000 euro
