Beleggen in beleggingsfondsen

Risicospreiding

Zoals we hierboven reeds hebben vermeld kan je dankzij een beleggingsfonds in één klap in verschillende producten beleggen. Wat is het voordeel van zo’n gespreide belegging?

• Je kan de risico’s spreiden met één enkele belegging. Door in een beleggingsfonds te stappen wordt je kapitaal meteen verdeeld over alle activa die het fonds bezit. Daardoor ben je niet afhankelijk van de koersbeweging van bijvoorbeeld één bepaald aandeel.
• Je moet minder research doen dan wanneer je zelf een portefeuille samenstelt. In dat geval moet je elk beleggingsproduct afzonderlijk beoordelen. Daar kan dus heel veel tijd in kruipen.
• Het is doorgaans goedkoper om te beleggen in beleggingsfondsen dan afzonderlijk aandelen of andere beleggingsproducten te kopen. Om een gediversifieerde beleggingsportefeuille samen te stellen moet je een uitgebreide selectie maken van onder meer aandelen en obligaties. Bij nagenoeg alle brokers moet je per transactie kosten betalen. Het is dus goedkoper om via een beleggingsfonds in één klap in meerdere producten te beleggen.

Hoger rendement dan een spaarboekje

Met beleggingsfondsen kan je een hoger rendement realiseren dan op een spaarboekje. Bij het merendeel van de spaarboekjes moet je tevreden zijn met een rente van 0,11 procent. De Europese fondsenfederatie Efama heeft berekend hoeveel de beleggingsfondsen de afgelopen jaren hebben opgebracht. Efama maakte daarbij een onderscheid tussen aandelen-, obligatie- en gemengde fondsen. Dit zijn de rendementen als je 10.000 euro belegde in een fonds tussen 2010 en 2019:

• Aandelenfondsen: 21.600 euro, waarvan dus 11.600 euro aan opbrengsten
• Gemengde fondsen: 13.400 euro, waarvan 3.400 euro aan opbrengsten
• Obligatiefondsen: 12.600 euro, waarvan 2.600 euro aan opbrengsten

De rendementen van een aandelenfonds liggen op de lange termijn hoger omdat de beheerder meer ruimte heeft om risico’s te nemen. Dat betekent wel dat de koers van zo’n beleggingsfonds ook in het rood kan duiken.

Professioneel beheer

Bij beleggingsfondsen vertrouw je dus je kapitaal toe aan een professionele beheerder. Die volgt een bepaalde strategie.

• Die strategie kan je op voorhand raadplegen. Die informatie staat beschreven in het zogeheten KIID-document (Key Investor Information Document). Dat is een document waarin de verschillende kenmerken van het fonds worden vermeld. In dat document worden onder meer ook de risico’s, kosten en doelstellingen beschreven.
• Zo’n beheerder zorgt er dus voor dat jij je minder zorgen moet maken over je beleggingsportefeuille. Hij maakt een bepaalde selectie en past de samenstelling aan indien nodig, conform de beschreven strategie.
• Voor dat professioneel beheer betaal je wel een prijs in de vorm van beheerskosten (zie verder).

Beleggen is natuurlijk niet zonder risico’s. Zelfs de meest defensieve fondsen gaan gepaard met enkele risico’s. Aandelenfondsen zijn doorgaans risicovoller dan bijvoorbeeld obligatiefondsen. Waar moet je op letten?

Verlies kapitaal

Je kan een deel van je beleggingskapitaal verliezen. Beleggen is nooit zonder risico’s. Maar beleggingsfondsen hebben gelukkig enkele troeven die je niet krijgt wanneer je bijvoorbeeld zelf in aandelen belegt.

• De risico’s bij een beleggingsfonds zijn meer gespreid omdat het kapitaal in meerdere activa belegd wordt. Je bent dus niet blootgesteld aan bijvoorbeeld een drietal aandelen.
• De bank of broker waar je aanklopt, is verplicht om je risicoprofiel te bepalen. Dat staat zo beschreven in de Europese richtlijn MiFID2. Op basis van je profiel moet de adviseur een product op maat naar voren schuiven.
• Net zoals bij alle andere beleggingsproducten luidt de gouden regel “beleg enkel met kapitaal dat je kan missen.”

Wisselkoersrisico

Bij sommige beleggingsfondsen moet je rekening houden met het zogenaamde wisselkoersrisico. Maar wat is dat juist?

• Bepaalde beleggingsfondsen beleggen in activa in vreemde valuta. Je moet daarbij rekening houden met de wisselkoers. De euro kan bijvoorbeeld verzwakken tegenover de dollar, of omgekeerd.
• Die wisselkoersschommelingen kunnen dus een impact hebben op het uiteindelijke rendement dat je ontvangt.
• Die schommelingen kunnen zowel een negatieve als positieve invloed hebben op je rendement.

Concentratierisico

Veel beleggingsfondsen beleggen je kapitaal in uiteenlopende producten. Maar bepaalde fondsen spitsen zich toe op een bepaalde sector. Denk bijvoorbeeld aan de farmasector of technologiesector.

• Zo’n beperkte spreiding is niet zonder risico’s. Dergelijke fondsen zijn vatbaarder voor gebeurtenissen binnen de sector of regio waarin ze beleggen.
• Je kan bij iedere fondsen wel nagaan in welke sectoren of regio’s ze beleggen. Op die manier kan je het zogenaamde concentratierisico beter inschatten.

Net zoals bij veel andere beleggingsproducten moet je rekening houden met een aantal kosten en belastingen als je je kapitaal belegt in een fonds. Wij geven je een overzicht.

De belastingen

De fiscus eist hoe dan ook een deel van de koek op. Hoeveel je verschuldigd bent aan de belastingdienst is afhankelijk van de manier waarop het fonds je dividend uitkeert. We maken daarbij een onderscheid tussen twee type beleggingsfondsen:

• Kapitalisatiefonds: zo’n fonds keert geen dividend uit, maar investeert die opbrengsten opnieuw. Op die manier creëer je een sneeuwbaleffect waarbij je dividend op zijn beurt zorgt voor extra inkomsten. Bij het verkopen van je beleggingsfonds betaal je een beurstaks van 1,32 procent.
• Distributiefonds: in dit geval krijg je jouw dividend uitgekeerd. Bij een distributiefonds moet je geen beurstaks betalen, maar een roerende voorheffing van 30 procent op de dividenden.

Voorts mag je de zogeheten Reynderstaks niet uit het oog verliezen. Dat is een meerwaardebelasting van 30 procent op fondsen die voor minstens 10 procent in vastrentende effecten, zoals obligaties, beleggen.

Andere kosten beleggingsfondsen

Voorts rekent de broker, bank of fondsenbeheerder ook kosten aan. Die kosten knibbelen lichtjes aan je uiteindelijke opbrengsten. Je kan stevig in die kosten snoeien door brokers en beleggingsplannen te vergelijken. Online brokers hanteren bijvoorbeeld gunstigere tarieven dan hun traditionele concurrenten. Maar met welke kosten moet je allemaal rekening houden?

• De instapkosten: bij veel brokers moet je per storting instapkosten betalen. De bank of broker drukt dat bedrag uit in een percentage van het belegde kapitaal. Het tarief schommelt doorgaans tussen 2 à 3 procent.
• De lopende kosten: de fondsbeheerder rekent doorgaans kosten aan voor de opvolging van het fonds. De lopende kosten omvatten de kosten die het fonds maakt voor administratie, bewaring, boekhouding, enzovoort. Die kosten zijn verrekend in de koers van het beleggingsfonds.
• De uitstapkosten: bij sommige financiële spelers moet je ook uitstapkosten betalen als je jouw kapitaal uit het beleggingsfonds wenst te halen. Bij sommige banken moet je geen uitstapkosten meer betalen als je je kapitaal voor een bepaalde periode vastklikt.
• Bewaarloon effectenrekening: indien je wenst te beleggen in een beleggingsfonds moet je een effectenrekening openen. Bij het merendeel van de brokers is zo’n rekening gratis. Bij sommige financiële spelers moet je wel nog een bewaarloon betalen. Het betreft dan een percentage op de waarde van de effecten of een vast bedrag per effectenlijn.

Hoe dan ook kan je alle kosten raadplegen in het prospectus van het betrokken fonds. Soms pakken brokers ook uit met speciale acties en kortingen.

Vooral je in een fonds stapt, is het een goed idee om beleggingsfondsen te vergelijken. Daarbij moet je rekening houden met de kosten en de risico’s die verbonden zijn aan het fonds. Ook de investeringsstrategie, de eventuele uitkering van dividenden en de potentiële rendementen moet je in acht nemen bij je beslissing.